Personas

Facebook
Twitter
LinkedIn
Mühendislik alanları
Analiz ve problem tanımı, Fikir ve Konsept Tasarımı
Grup veya bireysel
Grup
İnsanların sayısı
15'e kadar
Aktivite türü
İşbirlikli takım ortamı, Çevrimiçi sınıf aktivitesi
Süre
Yarım saatten az, Yarım saatten bir saate kadar
Sınıf türü
Belirsiz

Açıklama

Teknik hakkında

 

Personalar, kullanıcıların/müşterilerin ihtiyaç ve beklentilerini tanımak için oluşturulur. Personalar birden fazla kişiden toplanan gerçek verilerden oluşur ve gerçek kişileri tanımlamayabilir. Fikir oluşturma sürecine rehberlik edebildiği ve hedef grup için iyi bir kullanıcı deneyimi yaratma amacına ulaşmaya yardımcı olduğu için tasarım görevini daha az karmaşık hale getirir.

Personalar genellikle ulaşılacak hedeflere bağlı olarak dört farklı perspektifte kullanılır:

    1. Hedefe yönelik personalar – Hedefe yönelik bir personanın amacı, bir kullanıcının belirli bir ürünü/hizmeti kullanırken hedeflerine ulaşmak için kullanacağı süreci ve iş akışını incelemektir.
    2. Role dayalı personalar – Bir kullanıcının kuruluştaki rolüne odaklanırlar ve daha iyi ürün tasarımı kararları için içgörü oluşturmaya yardımcı olurlar.
    3. İlgi çekici personalar – Hem hedef hem de rol temelli personaları içerirler. Lene Nielsen’den alıntı yapacak olursak, “İlgi çekici bakış açısı, hikayelerin katılım ve içgörü üretme yeteneğine dayanır. Karakterlerin ve hikayelerin anlaşılması yoluyla, hayali insanların canlı ve gerçekçi bir tanımını oluşturmak mümkündür. İlgi çekici bakış açısının amacı, tasarımcıların kullanıcıyı özdeşleşemeyecekleri ve hayatını tasavvur edemeyecekleri bir stereotip olarak görmelerinden, tasarımcıların kendilerini personaların hayatlarına aktif olarak dahil etmelerine geçmektir.”
    4. Kurgusal personalar – Diğer personaların aksine, tasarım ekibi kendi deneyimlerinden yola çıkarak kurgusal bir persona yaratır ve kullanıcı araştırması yapmaz. İlk taslaklar sırasında faydalıdırlar ancak kullanıcı araştırmasına değil, tamamen tasarım ekibinin kullanıcılarla etkileşim deneyimine bağlı olduklarından kusurlu olabilirler.

Nereden geliyor?

Persona haritalama, 1990’ların başında BT sistem geliştirme için ham aşamasında geliştirilmiştir (kullanıcı arketipleri, kullanıcı modelleri, yaşam tarzı anlık görüntüleri ve model kullanıcılar gibi varyasyonlar). 1999 yılında Alan Cooper “The inmates are running the asylum” adlı kitabında hayali kullanıcıları tanımlamak için personaların nasıl kullanılacağını anlatmıştır.

Hangi amaçlar için uygundur? (Mühendislik eğitiminde nasıl kullanılır?)

Bu teknik, tasarım ekibini araştırmaları, trendleri ve veri kalıplarını personalar olarak harmanlayarak dışarıdan içeriye bir yaklaşımla hizaladığı için tasarımda kullanıcı merkezli veya insan merkezli bir yaklaşım oluşturmaya yardımcı olur. Personalar ayrıca araştırmada büyük ölçüde soğuk gerçekler olarak kalacak olan şeylere insani bir dokunuş katar. Persona profillerinin oluşturulması, ürün/hizmetin tasarlandığı kullanıcı türlerini sentezleyen araştırmalardaki kalıpların anlaşılmasına yardımcı olur.

Nasıl uygulanır?

Persona oluşturma adımları

    1. Araştırma ve Analiz – İlk adım araştırma ve analizdir. En yaygın yaklaşım, kullanıcıları ve ihtiyaçlarını öğrenmek için onları gözlemlemek ve onlarla görüşmektir. Analiz için gerekli verileri toplamak amacıyla kullanım analitiği, anket ve odak grupları veya sosyal medya aracılığıyla veri toplama gibi farklı yöntemler kullanılabilir.
    2. Persona tanımları – Toplanan ve analiz edilen verilere dayanarak bir persona tanımı oluşturun. Bir persona tanımı kullanıcının eğitimini, yaşam tarzını, ilgi alanlarını, değerlerini, hedeflerini, ihtiyaçlarını, arzularını, tutumlarını, eylemlerini vb. içerebilir. Personalara özel isimler vermek ve bunları gerçek bir kullanıcı/müşteri için gerçekçi kılmak da bu adımda önemlidir.
    3. Sorun analizi – Bu adım, personanın ürün/hizmetin geliştirildiği kullanıcı grubu bağlamında olup olmadığını veya mevcut tasarımın bir kullanıcı profilinin (persona) beklentilerini karşılayıp karşılamayacağını doğrular.
    4. İşbirliği ve Yineleme – Persona oluşturma yinelemeli bir süreçtir ve kullanıcı araştırmasına ve hedef grubun tanımına dayalı olarak birden fazla revizyon gerektirir.

Bu teknik çevrimiçi olarak nasıl uygulanır?

Persona oluşturma, Miro veya Mural gibi bir beyaz tahta aracı kullanılarak çevrimiçi olarak uygulanabilir. Her iki platformda da persona oluşturma için şablonlar mevcuttur. Ancak, persona oluşturmaya başlamadan önce araştırma ve veri analizi aşaması gerçekleştirilebilir.

Hazırlık, oturumdan önce yapılması gerekenler
    1. Bir zaman çizelgesi hazırlayın ve yöntemi kullanma amacınızı kendiniz için netleştirin. Böylece etkinliği öğrencilere daha iyi açıklayabileceksiniz.
    2. Öğrencilerin seçebileceği persona türlerinin bir listesini oluşturun veya her gruba üzerinde çalışacakları persona türünü atayın.
    3. Persona için bir şablon oluşturun. Hem Miro hem de Mural uygulamalarının ücretsiz persona haritası şablonları vardır.
    4. Öğrenciler için bir kılavuz hazırlayın ve alıştırma sırasında ne yapacaklarını belirtin.
    5. Tüm belgeleri paylaşılan bir klasöre yükleyin, böylece tüm öğrenciler bunlara erişebilir.
    6. Katılımcıları oturum günü belgelere erişmeleri gerektiği konusunda bilgilendirin (platformu daha önce hiç kullanmamışlarsa, erişip erişemeyeceklerini test etmelerini isteyin).

Uygulama sırasında

    1. Katılımcılara alıştırma hakkında temel bilgiler vererek oturumu tanıtın (örneğin, zaman çizelgesi, yönergeler, şablonlar).
    2. Öğrencilerden beyin fırtınası veya karalama gibi teknikler kullanarak persona için taslak noktalar oluşturmalarını isteyin.
    3. Önceden paylaşılan şablonu kullanarak personayı tamamlamalarını isteyin.

Takip, oturumdan sonra ne yapılacağı hakkında

    1. Öğrenciler tarafından izlenen 5 adımlı sürece dayalı olarak oluşturulan personayı değerlendirin ve geri bildirimde bulunun.

Örnekler ve/veya referanslar

YouTube’da çevrimiçi video:

Gerekli Araçlar

Tekniği çevrimiçi bir ortamda uygulamak için aşağıdaki araçlar gereklidir:

    • Bir beyaz tahta platformu, üyelerin işbirliği içinde çalışmasına izin verirken verilerin düzenlenmesine olanak tanır. Beyaz tahta araçlarına örnek:
      • Mural
      • Miro
      • Concept Board

Kaynaklar

Videolar

Interaction Design Foundation – IxDF. (2019, September 30). What are Personas?. [Video]. YouTube. Retrieved October 14, 2022, from https://www.youtube.com/watch?v=XnG4c4gXaQY

Pluralsight. (2014, July 16). Creating Personas for Effective User Stories. [Video]. YouTube. Retrieved October 14, 2022, from https://www.youtube.com/watch?v=tCAeHfvsjoM

PlaybookUX. (2019, March 5). Creating Personas for User Experience Research. [Video]. YouTube. Available at: https://www.youtube.com/watch?v=u44pBnAn7cM0

Makaleler

So, C., Joo, J. (2017). Does a Persona Improve Creativity? In: An International Journal for All Aspects of Design , 20(4), 459-475. DOI: https://doi.org/10.1080/14606925.2017.1319672