Fishbone Diagram

Facebook
Twitter
LinkedIn
Mühendislik alanları
Analiz ve problem tanımı, Değerlendirme ve İnceleme
Grup veya bireysel
Grup
İnsanların sayısı
15'e kadar
Aktivite türü
İşbirlikli takım ortamı, Çevrimiçi sınıf aktivitesi
Süre
Yarım saatten az, Yarım saatten bir saate kadar
Sınıf türü
Uygulama odaklı

Açıklama

Teknik hakkında

Balık kılçığı diyagramı, bir sorunun temel nedenlerini belirlemek için kullanılan görsel bir araçtır. Yöntem, 5 Neden gibi diğer kök neden belirleme araçlarına göre daha yapılandırılmış bir yaklaşımdır. Sorun veya etki balığın başında gösterilir (aşağıdaki şekilde gösterildiği gibi) ve olası nedenler balığın küçük kılçıkları boyunca çeşitli kategoriler altında listelenir. İç içe geçmiş nedenler oluşturmak da mümkündür.

Balık Kılçığı diyagramı, belirli bir sorunun nedenlerini belirlemek için yapılandırılmış bir yöntemdir. Bu araç aşağıdakiler için kullanılabilir

    1. Bir sorunun temel nedenlerini belirleme
    2. Nedenleri sınıflandırmak ve nedenler arasındaki ilişkiyi anlamak

Nereden geliyor?

Balık kılçığı diyagramı ya da Ishikawa diyagramı, 1960’lı yıllarda kalite yönetiminin öncülerinden Profesör Kaoru Ishikawa tarafından geliştirilmiş ve 1990 yılında “Kalite Kontrolüne Giriş” adlı kitabında yayınlanmıştır.

Hangi amaçlar için uygundur? (Mühendislik eğitiminde nasıl kullanılır?)

Balık Kılçığı diyagramı, mühendislik tasarım sürecinin yaratıcı süreçlerinin başlangıcında, yani ilk problem analizinde kullanılabilir. Bu yöntem, bir sorunun temel nedenini analiz etmek ve yapılandırılmış düşünme ve muhakeme sürecini etkinleştirmek için idealdir.

Nasıl kullanılır?

    1. Net bir sorun ifadesi oluşturarak sorunu tanımlayın. (örnek bir problem: “öğrencilerin sınıfta daha az dikkat süresine sahip olması”). Sorun/etki balığın başına yazılır (referans için şekle bakın).
    2. Sorunun nedenlerinin ana kategorileri hakkında beyin fırtınası yapın. Bir kolaylaştırıcı konuşmayı yönetmeli ve beyin fırtınası oturumu sırasında bahsedilen nedenleri belgelemelidir. Nedenlerin kategorileri özel ihtiyaçlara göre özelleştirilebilir. Ancak, kategoriler genellikle şunları içerir:
        1. Yöntemler
        2. Makineler
        3. Malzemeler
        4. Ölçüm
        5. İnsanlar
        6. Çevre
    3. Nedenler, kategorilere göre daha küçük kemikler boyunca yazılabilir. Gerekirse, birden fazla kategorideki nedenlerden bahsetmek ve nedenler içinde dallar oluşturmak mümkündür (şekilde gösterildiği gibi). Dal katmanları nedensel ilişkileri gösterir.
    4. Listelenen nedenleri ve çıkarılan nedensel ilişkileri kullanarak, sorunun temel nedenlerini belirleyin ve bunları önceliklendirin. Kök nedenlerin önceliklendirilmesi, faaliyetin daha sonra çözüm üretmesi gerekiyorsa önemlidir. Kök nedenlerin önceliklendirilmesi süreci aşağıdaki şekilde daha da alt bölümlere ayrılabilir:
        1. Ekip üyelerinin ve kolaylaştırıcının her birine belirli sayıda oy tahsis edilir (örneğin 5 ve “” ile temsil edilir). Belirlenen nedenlerin her birine verilen oy sayısı (balık kılçığı diyagramında görüldüğü gibi), nedenin kritikliğini gösterir. Oy sayısı ne kadar yüksekse, nedenin kritik niteliği de o kadar yüksektir.
        2. Ekip üyeleri ve kolaylaştırıcı, oylarını balık kılçığı diyagramında tanımlanan bir veya daha fazla nedene tahsis eder (ancak önceden kararlaştırılan toplam limitle sınırlıdır, bu durumda 5).
        3. Belirlenen nedenlerin her birine verilen toplam oy sayısına göre (balık kılçığı diyagramında görüldüğü gibi), belirlenen temel nedenler çözüm üretmek için önceliklendirilebilir.

Bu teknik çevrimiçi olarak nasıl uygulanır?

Çevrimdışı bir ortamda, Balık Kılçığı diyagramı bir beyaz tahta ve bir keçeli kalemden daha fazlasını gerektirmez. Ancak, çevrimiçi bir ortamda, yöntemler birden fazla aracın kombinasyonunu gerektirir. Yöntem, işbirliği için bir görüntülü/sesli konferans aracı ve sürecin belgelenmesi ve oylanması için dijital bir beyaz tahta gerektirir.

Video konferans için Microsoft teams, Zoom veya Google Meet gibi araçlar kullanılabilir. Lütfen bu oturum sırasında videodan ziyade seste netlik gerektiğini unutmayın. Miro, Mural veya concept board gibi araçlar da kullanılabilir.

Hazırlık, oturumdan önce yapılması gerekenler

    1. Bu oturum için bir zaman çizelgesi hazırlayın ve gerekli bağlantılarla öğrencileri önceden bilgilendirin.
    2. İyi tanımlanmış bir problem cümlesi oluşturun. Balık Kılçığı tekniği iyi tanımlanmış bir problem gerektirir ve bir probleme sahip olmak öğrenciler için istenen öğrenme çıktılarına ulaşmada yardımcı olabilir.
    3. Miro veya Mural gibi beyaz tahta araçlarını kullanarak bir çalışma alanı hazırlayın ve balık kılçığı diyagramı için bir şablon ekleyin. Hem Miro hem de Mural uygulamasında ücretsiz balık kılçığı diyagramı şablonları bulunmaktadır. Bu, oturum sırasında hiç zaman kaybedilmemesini sağlayacaktır.
    4. Öğrencileri oluşturulan çalışma alanına ekip üyesi olarak ekleyin ve oturum başlamadan önce ekibe katılmaları için bilgilendirin.

Uygulama sırasında

    1. Çevrimiçi video konferans oturumunu başlatın ve katılımcılardan paylaşılan beyaz tahta çalışma alanına giriş yapmalarını isteyin.
    2. Çalışma alanı ekranını toplantınızda paylaşın, böylece katılımcılar ekiple tartışmalar sırasında bile değişiklikleri ve eklemeleri gözlemleyebilirler.
    3. Nedenleri postalamak için dijital beyaz tahtalarda bulunan post-it not yöntemini kullanın. Katılımcılığı en üst düzeye çıkarmak için katılımcıları farklı renkler kullanmaya teşvik edin.

Takip, oturumdan sonra ne yapılacağı hakkında

    1. Oturumun sonuçlarını kullanarak öğrencilerden belirlenen temel nedeni çözmek için yaratıcı öneriler getirmelerini isteyin. Bu, belirli bir soruna çözüm bulmaya yönelik başka bir yaratıcı teknik için başlangıç noktası olarak kullanılabilir.

Örnekler ve/veya referanslar

YouTube’da çevrimiçi video:

Gerekli Araçlar

Tekniği çevrimiçi bir ortamda uygulamak için aşağıdaki araçlar gereklidir:

        Beyaz tahta, verilerin düzenlenmesini sağlarken üyelerin aynı belge üzerinde işbirliği içinde çevrimiçi olarak çalışmasına olanak tanır. Örnek araçlar:
            Miro veya Mural
            Concept Board

        Bir görüntülü/sesli konferans uygulaması, grup içinde fikirlerin daha iyi beyin fırtınası yapmasına ve kolaylaştırıcının genel bir moderasyon ve kolaylaştırma etkisine sahip olmasına olanak tanır.

Kaynaklar

Videolar

LeanVlog. (2021, July 4). Fishbone Diagram – Ishikawa Diagram – Cause and Effect Diagram. [Video]. YouTube. Retrieved October 14, 2022, from https://www.youtube.com/watch?v=xkey1qByic4

DTI Training. (2015, May 16). Live Ishakawa Fishbone Diagram Build. [Video]. YouTube. Retrieved October 14, 2022, from https://www.youtube.com/watch?v=PkYBgHBVXsI

Makaleler

Watson, Gregory H., Spiridonova, Ekaterina A. (2019). Fish(bone) Stories: Reimagining the fishbone diagram for the digital world. International Academy for Quality, 52(8), 14-23. Available at: https://asq.org/quality-progress/articles/fishbone-stories?id=5c9adae78e3242588621ab300378d40b

Kitaplar

Ishikawa, K. (1991). Introduction to Quality Control. Springer Netherlands. Retrieved October 14, 2022, from https://books.google.ie/books/about/Introduction_to_Quality_Control.html?id=r8SvQgAACAAJ&source=kp_book_description&redir_esc=y

Tague, N. R. (2005). The Quality Toolbox. ASQ Quality Press. Retrieved October 14, 2022, from https://books.google.ie/books/about/The_Quality_Toolbox.html?id=dQW5qAC2H_IC&source=kp_book_description&redir_esc=y